Cây Paulownia thuộc họ Scrophulariaceae – tên khoa học là Paulownia SP. Việt Nam gọi là cây Hông – vì loại gỗ cây này khó cháy, đồng bào dân tộc thiểu số các tỉnh phía Bắc dùng làm chõ hong xôi nên có tên gọi là cây Hông. Người Trung Quốc gọi là cây “Thần tài” vì nó mang lại lợi nhuận không nhỏ, chẳng khác nào thần tài ban lộc. Người Mỹ gọi là cây “Sinh tiền” vì trồng nó thu lợi lớn. Còn người Nhật Bản trồng cây Paulownia để làm của hồi môn cho con gái.
Paulownia có nguồn gốc từ Châu Á. Chúng được phân bổ trong rừng tự nhiên ở các tỉnh dọc biên giới Việt Nam giáp Trung Quốc và trải dài qua Lào cho đến Myanmar. Các tài liệu thống kê được 25 loài khác nhau. Nhưng chỉ có 2 loài phù hợp với khí hậu thổ nhưỡng tại Việt Nam – đó là Paulownia Elongatta và Paulownia Fortunei.
1. Đặc tính sinh trưởng:
Paulownia là loài cây gỗ lớn, tăng trưởng nhanh, có khả năng phân bổ rộng từ những vùng có khí hậu nhiệt đới mưa nhiều đến những vùng có lượng mưa phân bổ theo mùa. Chúng không kén đất (trừ đất ngập nước) chỉ cần đất xốp dễ thoát nước. Trong điều kiện bình thường mỗi năm cây tăng trưởng từ 5 – 6 cm đường kính. Trong điều kiện tối ưu, cây có khả năng tăng trưởng 8 -9 cm đường kính/năm. Chỉ sau 18 tháng, đường kính của cây từ 16 – 20 cm, cao đến 10 – 12m. Sau 9 năm, cây có chiều cao 18 – 25 m, có thể tích từ 1 – 1,5m3. Trong điều kiện tối ưu, một cây có thể tích 2 -3m3.
Paulownia ưu ánh sáng hoàn toàn, có lá rộng bản, nhiều lông tiết ra chất dính, có thể hút bụi làm sạch không khí, chống chịu rất mạnh đối với các loại khí độc như: SO¬¬2, Clo, sương axit nitric. Vì vậy có tác dụng giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Lá chứa nhiều protein và vitamin dùng làm thức ăn cho gia súc. Khi lá rụng xuống đất mau phân hủy hòa nhập vào tầng đất màu tạo xốp đất và tăng độ phì nhiêu cho đất. Thân cây thẳng, bộ rễ cây khỏe ăn sâu vào lòng đất cho phép cây hấp thụ nhanh mọi nguồn nước và dưỡng chất để phát triển nhanh chóng. Chính những đặc điểm này mà chúng còn được trồng xen với các loại hoa màu khác như: Chè, cà phê, tiêu…
Paulownia sinh trưởng nhanh trong những năm đầu, và cho thấy có tiềm năng phát triển rộng cho mục đích trồng rừng nguyên liệu và tạo cảnh quan môi trường. Chúng là loài cây sống lâu năm cũng được sử dụng trong mục đích trồng rừng phòng hộ - bảo vệ môi trường.
2. Đặc tính và công dụng của gỗ:
Gỗ Paulownia có màu vàng nhạt chuyển dần sang màu hổ phách với sắc độ thay đổi từ từ. Thời gian đầu, Paulownia tăng trưởng rất nhanh nên vòng tăng trưởng khá rộng ở vùng lõi và hẹp dần một cách nhanh chóng khi cây đã trưởng thành. Gỗ Paulownia nhẹ, thớ thẳng và cứng, không mùi. Ở điều kiện khí hậu khô ráo, gỗ Paulownia có tỉ trọng khoảng 260 – 330 kg/m3. Tuy nhẹ nhưng nhờ có thớ gỗ thẳng và cứng nên gỗ Paulownia rất thich hợp với ngành công nghiệp chế biến gỗ. Gỗ Paulownia được sấy khô dễ dàng với tỉ lệ co ngót rất thấp (chỉ khoảng 0,27 – 0,37) không bị biến dạng cong vênh hay nứt nẻ. Gỗ Paulownia đã sấy khô lại có đặc tính cách điện và nhiệt rất tốt nên thích hợp cho việc trang trí nội thất và dùng làm vật chèn lót bên trong các kiện hàng thay thế cho vật liệu xốp để ổn định nhiệt độ bên trong. Việc chế biến gỗ Paulownia cũng rất thuận lợi vì nó dễ cưa xẻ, bào, đục đẽo, không sợ nguy hiểm.
Cây Paulownia trồng 02 năm khai thác gỗ làm nguyên liệu giấy cao cấp như giấy in tiền, làm than hoạt tính, bột pháo hoa…Trồng 09 năm cho gỗ quý. Gỗ cứng nhẹ không cong vênh, có tính đàn hồi, không nứt nẻ khi nhiệt độ thay đổi, vân mịn đẹp, chịu ẩm tốt, lại chịu nhiệt cao – khó cháy….nên được dùng sản xuất đồ trang trí nội thất cao cấp, đồ gia dụng, đóng vỏ du thuyền, nội thất máy bay…
3. Điều kiện môi trường tự nhiên:
Khi triển khai trồng cây Paulownia phải chú trọng việc lựa chọn, theo dõi cẩn thận hàng tháng, năm về: địa điểm, môi trường, khí hậu, lượng mưa, chất đất, nguồn nước, độ PH của đất….
a. Lượng mưa: Với hệ số hấp thụ nước và trao đổi khí khá cao nên Paulownia cần nơi có khả năng cung cấp lượng nước tự nhiên dồi dào, mực nước ngầm cao, lượng nước mưa trung bình hàng năm từ 600 – 3000mm, mưa phải nhiều trong mùa nắng ấm vì đây là thời kỳ cây tăng trưởng mạnh nhất.
b. Khí hậu: Paulownia là loài cây có tính thích nghi cao, nó mọc được từ vùng nhiệt đới đến cận nhiệt đới, có nhiệt độ từ - 10 đến + 400C, nhưng thích hợp nhất ở nhiệt độ trung bình 26 - 280C.
c. Đất trồng: Paulownia không kén đất, phát triển tốt ở những loại đất khác nhau. Thích hợp nhất là tầng đất dày, tơi xốp, thoáng khí, giữ ẩm, độ PH từ 5 -8, độ dốc sườn đồi dưới 200 (tốt nhất là dưới 100). Nhưng chúng lại không phát triển được tại những vùng đất ngập úng, đất chặt bí như đất sét.
4. Trồng cây Paulownia – chung tay bảo vệ môi trường:
Paulownia trồng chăm sóc tốt, cây 01 năm tuổi sẽ phát triển có đường kính thân cây từ 12 – 15 cm, chiều cao thân cây từ 7 -9 m. Độ cao này sẽ phủ thành rừng nếu trồng diện tích rộng lớn.
Trong quá trình sinh trưởng, rễ của chúng ăn sâu vào lòng đất giúp giảm thiểu nạn sạt lở đất, hạn chế xói mòn sau những trận mưa lớn. Lá có nhiều lông, tiết ra chất dính, có thể hút bụi là sạch không khí, chống chọi rất mạnh đối với các loại khí độc như: SO2, Clo, sương axit nitric. Cây Paulownia là loài cây có tốc độ phát triển nhanh nhờ hấp thụ một lượng khí CO2 lớn, và có tác dụng giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Nếu phát triển trồng trên diện rộng sẽ góp phần giảm đáng kể lượng khí phát thải vốn là nguyên nhân gây hiệu ứng nhà kính.
Đặc tính sinh trưởng của cây Paulownia là cho khả năng tái sinh nhiều lần, trồng khai thác tỉa thưa theo chu kỳ thì vườn rừng luôn có “màu xanh”, góp phần bảo vệ môi trường.
5. Hiệu quả kinh tế:
Trồng cây Paulownia, chu kỳ khai thác – kinh doanh ngắn.
Cây có khả năng tái sinh chồi tự nhiên rất tốt, tái sinh sau mỗi chu kỳ khai thác. Tái sinh nhiều lần, cho phép khai thác nhiều đợt trên cùng một gốc cây nên giảm chi phí đầu tư cho những mùa sau.
Cây trồng 02 năm tuổi, sẽ cung cấp một loại gỗ mềm, nhẹ - rất thích hợp cho công nghiệp giấy.
Cây trồng 05 năm – 06 năm, sẽ cung cấp một loại gỗ tương đối cứng, qua xử lý - chế biến các sản phẩm phục vụ nhu cầu xây dựng.
Cây trồng sau 09 năm tuổi, sẽ cung cấp một loại gỗ cứng, quý – dùng để sản xuất hàng trang trí nội thất cao cấp, hàng mỹ nghệ, đóng vỏ du thuyền, nội thất máy bay…
Giá trị gỗ cây Paulownia tương đương với các loại cây trồng lấy gỗ khác, nhưng tốc độ phát triển nhanh, thời gian thu hoạch ngắn là sự lựa chọn tối ưu của nhà đầu tư để thu hồi vốn nhanh. Đồng thời khi các loài cây này được trồng rộng rãi cũng sẽ là một trong những phương án hiệu quả giúp bà con nông dân không còn trăn trở khi tìm kiếm loài cây trồng có hiệu quả kinh tế cao, thời gian chăm sóc ngắn.
6. Cây Paulownia phát triển tại Việt Nam.
Cây Paulownia Fortunei là loài cây bản địa của Việt Nam. Chúng được phân bố trong rừng tự nhiên ở một số tỉnh biên giới giáp Trung Quốc. Đến mùa quả chín, những người ươm giống tổ chức thu hạt và bảo dưỡng đến mùa vụ đem ra ươm trồng.
Hiện các tỉnh: Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai, các tỉnh Tây Nguyên và một số tỉnh phía Bắc đã trồng rải rác cây này – cho thấy kết quả sinh trưởng và phát triển khả quan: Cây trồng 02 năm tuổi, có đường kính thân cây từ 16 – 25 cm, chiều cao thân cây từ 8 – 12 m, đạt tiêu chuẩn khai thác làm nguyên liệu giấy. Cây trồng 05 – 06 năm tuổi có đường kính thân cây 35 – 50 cm, chiều cao thân cây từ 10 – 15m. Cây trồng 09 năm tuổi, có đường kính thân cây từ 65 – 75 cm, chiều cao thân cây từ 16 – 18m.
Cây Paulownia Fortunei trồng tại Việt Nam, kết quả cây phát triển nhanh, sinh khối lớn (không một loài cây nào so sánh kịp) đã cho thấy một tiềm năng phát triển rừng nguyên liệu phục vụ nhu cầu cho ngành công nghiệp gỗ, công nghiệp giấy. Nhất là xuất khẩu thu ngoại tệ.
Từ tiềm năng này, nếu phát triển trên diện rộng sẽ góp phần bảo vệ môi trường, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho các hộ nghèo ở vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số các tỉnh Tây Nguyên nói riêng và Việt Nam nói chung với một kết quả khả quan như mong đợi.
GIỚI THIỆU VỀ CÂY PAULOWNIA
